زنان در دو دولت: تحلیلی گفتمانی از جایگاه زنان در دولت­های دهه ۸۰ شمسی .شقایق نظرزاده/ علی افخمی

زنان در دو دولت: تحلیلی گفتمانی از جایگاه زنان در دولت­های دهه 80 شمسی     شقایق نظرزاده [1]   علی افخمی [2]   تاریخ دریافت: 2/8/90   تاریخ تصویب:10/2/91   چکیده   مقاله حاضر می کوشد با تکیه بر نظریه گفتمان لاکلا و موف به بررسی جایگاه زنان در دو گفتمان سیاسی متمایز دهه 80 شمسی بپردازد. در این راه، نخستین گام، تمایز دو گفتمان سیاسی مطرح این بازه زمانی و تمیز این دو از یکدیگر به زبان نظریه گفتمان است. در این دوره، دو گفتمان اصلاح طلب با دا­­ل­های محوری اصلاح­طلبی، توسعه سیاسی، آزادی، قانون، جامعه مدنی و اصلاحات و گفتمان محافظه­کارِ رادیکال، با دال­های چهارگانه عدالت­گستری، مهرورزی، پیشرفت، تعالی مادی و معنوی و خدمت­رسانی، حاکم صحن سیاسی ایران بوده اند. بررسی این دال­ها نشان می دهد که این دو، غیر گفتمانی یکدیگر محسوب می شوند و از این رو، انتظار می رود این تفاوت در عرصه­های مختلف هم دیده شود. با بررسی متون، این نتیجه حاصل شد که گفتمان اصلاح­طلب با گرایش به تجدد­گرایی، دال محوری مشارکت زنان را در مفصل­بندی خویش دارد که با دا­ل­های خانواده محوری، توا­­نمند­سازی و آموزش و آگاهی به حیات گفتمانی خویش شکل می داد. در سوی مقابل، غیر گفتمانی جایگزین، با گرایش به سنت­گرایی، گره­گاه خانواد­ه محوری صرف را مرکز قرار داده و با دال­های تعمیق باورهای دینی و حجاب و عفاف و نیز نقش تربیتی زنان، هویت گفتمانی دیگری برای آنان رقم زده است.     واژه­های کلیدی : نظریه گفتمان، زنان، مفصل بندی، هژمونی، گفتمان محافظه­کار، گفتمان اصلاح طلب     [1] دکترای زبان شناسی دانشگاه تهران، [email protected]   [2] استاد و عضو هیئت علمی گروه زبان شناسی دانشگاه تهران ، [email protected]